Jak radzić sobie z traumą? Leczenie urazów psychicznych
Uraz psychiczny, inaczej traumę uznaje się w psychologii za osobistą (subiektywną) reakcję danej osoby na trudne i stresujące wydarzenie. Trauma zmienia sposób funkcjonowania człowieka, a skutki urazu psychicznego objawiają się fizycznie i psychicznie. Jak radzić sobie z traumą i jakie leczenie najlepiej podjąć?
Psychologia traumy – czym jest trauma i jakie są jej objawy
Za traumatyczne przeżycia uznaje się wyjątkowo stresujące wydarzenia naruszające nasze poczucie bezpieczeństwa i wstrząsające naszym światem. Po doświadczeniu traumy czujemy się bezradni i zagubieni. Uraz psychiczny bierze się najczęściej z sytuacji, w której czuliśmy, że coś lub ktoś zagrażało/zagrażał naszemu życiu. To nie obiektywne fakty określają, czy zdarzenie było traumatyczne, ale nasze subiektywne doświadczenie tego zdarzenia. Im bardziej przerażeni i bezradni czuliśmy się w danej sytuacji, tym bardziej traktujemy ją jako traumatyczną.
Do urazu psychicznego mogą się przyczynić jednorazowe sytuacje (np. wypadek, poważne zranienie, katastrofa naturalna) lub trwające przez lata okoliczności (życie w brutalnej okolicy, długotrwała walka ze śmiertelną chorobą). Niektórzy za traumatyczne przeżycie uznają też zakończenie relacji z partnerem, nagłą śmierć kogoś bliskiego, pobyt w szpitalu (szczególnie u dzieci może wywołać to uraz).
Urazu psychicznego może doznać każdy. Jednak bardziej podatne na traumatyczne przeżycia są osoby poddane dużemu stresowi, doświadczające serii nieprzyjemnych zdarzeń oraz ci, którzy przeżyli traumę w przeszłości, szczególnie w dzieciństwie.
Trauma objawia się na wiele różnych sposobów i nie ma jednego określonego wzorca zachowań. U niektórych traumatyczne wydarzenia powodują poczucie winy, wstyd, obwinianie się, w innych wywołują złość, podenerwowanie, zmiany nastroju, a jeszcze u innych przyczyniają się do bezsenności, koszmarów sennych, napięcia mięśni, przyspieszonego bicia serca. Nasilenie symptomów i czas ich trwania zależy od naszej wewnętrznej siły psychicznej. Traumatyczny uraz może pozostawać utajony nawet przez wiele lat i uaktywnić się na skutek wspomnień lub innego trudnego wydarzenia.
Jak leczyć traumę?
Każdy z nas inaczej interpretuje rzeczywistość i zdarzenia, których doświadcza. Trauma może utrzymywać się przez kilka miesięcy i czasami, żebyśmy sobie z nią poradzili, konieczna okazuje się pomoc specjalisty. Na sesje terapeutyczne powinniśmy zdecydować się wtedy, kiedy cierpimy na silne lęki lub stany depresyjne. Kiedy nie możemy normalnie funkcjonować w społeczeństwie ani w pracy. Jeśli uraz psychiczny doprowadza nas do sięgania po alkohol lub narkotyki, żebyśmy mogli poczuć się lepiej i zapomnieć o nieprzyjemnych wydarzeniach, również rozpocznijmy psychoterapię.
W leczeniu traumy stosuje się terapię skupiającą się na odczuciach pacjenta, a nie na jego myślach i wspomnieniach dotyczących traumatycznego zdarzenia. Pacjent koncentruje się na tym, co dzieje się w jego ciele i uwalnia negatywne emocje, które w nim tkwią (przez płacz, drżenie).
Osoba, która doznała urazu psychicznego potrzebuje wsparcia bliskich, rodziny i przyjaciół. Czas leczenia traumy jest więc trudny nie tylko dla osoby, która ją przeżyła, ale również dla męża, żony czy dzieci. W tym ciężkim okresie najważniejsze okazuje się bycie cierpliwym, wyrozumiałym i gotowym do wysłuchania.